Rynek zabudów do transportu długodystansowego rośnie. Jak ujawnił Piotr Mertens, dyrektor ds. techniczno-handlowych w firmie Wesob, w ubiegłym roku przedsiębiorstwo odnotowało 20-procentowy wzrost produkcji. W pierwszych miesiącach bieżącego roku też panuje spory ruch w tym segmencie rynku. Wśród nabywców zestawów przestrzennych (zabudowa na samochodzie plus przyczepa) są także ci, którzy uznali, że w wielu przewozach sprawdzą się one lepiej niż naczepy. W sumie na samochód i przyczepę można załadować 38 palet, podczas gdy naczepa mieści standardowo 33 palety. Niektóre firmy wycofały się z produkcji zabudów po tym, jak kilka lat temu weszły w życie przepisy uniemożliwiające wykonywanie produktów tzw. jednostkowych bez homologacji. Jak powiedział nam Maciej Michella, prezes zarządu KEMPF Zakład Budowy Pojazdów Samochodowych Sp. z o.o., firma produkuje obecnie głównie naczepy, zaniechała produkcji zabudów, ponieważ przygotowanie praktycznie każdej zabudowy wymaga uzyskania homologacji wydawanej przez ITS, co jest kosztowne, a poza tym wydłuża cały proces od zamówienia do jego realizacji. P. Mertens (Wesob) przypomniał, że wcześniej na uzyskanie dopuszczenia jednostkowego wystarczyła wizyta na stacji kontroli pojazdów, a koszt takiej operacji opiewał na kilkaset złotych. Obecnie trzeba wzywać do zakładu przedstawicieli instytucji cetryfikującej, np. ITS, a cała procedura generuje koszty około 5 tys. zł. Plandekowe zabudowy przestrzenne zwykle produkowane są w większych seriach, ale w innych typach zdarzają się niestety drobniejsze zamówienia, co generuje za każdym razem dodatkowe koszty. Producenci zabudów starają się elastycznie dostosowywać do potrzeb rynku. Dla przykładu, jak nam powiedział Mariusz Romanowski, dyrektor handlowy w firmie Elbo, ciekawym rozwiązaniem tego producenta stały się zabudowy, które są przekształcane w trakcie wyjazdu, aby przewozić np. za granicę palety z ładunkami drobnicowymi, a w drodze powrotnej maszyny rolnicze. W tym celu mają m.in. rozsuwane słupy, zdejmowany dach, aby już jako platformy mogły służyć do przewozu tzw. ponadgabarytów. Istotne uzupełnienie flot dużych ciężarówek w transporcie międzynarodowym stanowią samochody dostawcze. Często do przewiezienia jest ładunek o wadze kilkuset kilogramów, a wówczas nawet 3,5-tonowy tzw. busik spełnia swoją rolę, zabierając około tony towaru. Producenci zabudów oferują do takiego transportu lekkie konstrukcje plandekowe, a także m.in. kontenery. Przewoźnikom najbardziej zależy na dużej ładowności takich samochodów, ale także na sensownych rozwiązaniach, które z jednej strony zapewnią sporą przestrzeń ładunkową, a z drugiej – godziwe warunki podróżowania i wypoczynku dla kierowcy przemierzającego po kilka tysięcy kilometrów. Dlatego, aby jak najmniej uszczuplać ładowność, projektuje się lekkie zabudowy sypialne, konstruowane z aluminium i tworzyw. Najczęściej są to kapsuły dokładane nad kabiną, ale wielu nabywców decyduje się także na wydłużone szoferki o część sypialną. W tym przypadku też możliwe są różne rozwiązania – wydłużone kabiny stosowane w zabudowach plandekowych, a także jednolite nadwozia kontenerowe dzielone grodziami na część ładunkową i osobową.

– Jesteśmy liderem w produkcji zestawów przestrzennych na rynku polskim – powiedział nam Piotr Mertens, dyrektor ds. techniczno- -handlowych w firmie Wesob. – Oferujemy zabudowy stałe i wymienne, typu BDF. Mamy wieloletnie doświadczenie w produkcji zestawów wymiennych, ze względu na powiązania kapitałowe z niemiecką firmą Wecon. Jak wiadomo, systemy BDF u naszych zachodnich sąsiadów są popularne od dawna. W Polsce obserwujemy rosnące zainteresowanie takimi produktami, zarówno zestawami kubaturowymi plandekowymi, jak i kontenerowymi, wykorzystywanymi przez firmy kurierskie, do przesyłek drobnicowych. Coraz częściej nabywcy decydują się na wykorzystywanie takich BDF- -ów jako magazyny, zwłaszcza w przypadku przewozów wahadłowych. Wygląda to tak, że tworzy się zespół złożony z trzech zestawów kontenerowych, z których jeden po załadowaniu czeka na odbiór, drugi dostarczony czeka na rozładowanie, a trzeci jest w trasie, Rynek systemów BDF rośnie. Dla przykładu w ciągu kilku ostatnich lat dostarczyliśmy firmie Vive ponad 700 takich zabudów, a firma Maszoński odebrała ich ponad 100.
Jak dodał nasz rozmówca, nabywcy zestawów kubaturowych zamawiają je coraz częściej z trapem przejazdowym, który umożliwia przejazd wózkiem widłowym między przyczepą a samochodem. Dzięki temu można załadować taki zestaw lub rozładować bez odpinania przyczepy, co skraca czas całej operacji. Obecnie już około 60 procent nowych zestawów wyposaża się w takie trapy.
P. Mertens zwrócił uwagę, że obecnie wszystkie zabudowy i kompletne przyczepy są projektowane we własnym biurze konstrukcyjnym firmy Wesob w Strumieniu i od początku do końca produkowane we własnym zakładzie (kiedyś kooperowano z Wieltonem). Wesoob przygotował demonstracyjny zestaw przestrzenny, z samochodem w konfiguracji 6x2 o dopuszczalnej masie całkowitej 26 t, z niskoprofilowym ogumieniem na osi napędowej oraz wleczonej, oraz przyczepą PC 18 Wecon – centralnoosiową, o dmc 18 t. Układ trakcyjny przyczepy oparty został na dwóch osiach BPW z hamulcami tarczowymi oraz bliźniaczym ogumieniu w rozmiarze 19,5”. Dzięki wprowadzeniu wielu nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych oraz odpowiednich materiałów uzyskano blisko 23t ładowności na całym zestawie.
Zabudowa na samochodzie oparta jest na konstrukcji stalowej. Zarówno elementy ramy pośredniej jak i słupy oraz przednia ściana wykonane zostały z materiałów o wysokich współczynnikach wytrzymałościowych. Dzięki temu udało się uzyskać blisko 60 m sześc. przestrzeni ładunkowej na podwoziu i tyle samo w zabudowie przyczepy (dokładne wymiary wewnętrzne zabudowy to: długość 7.710 mm, szerokość 2.480 mm, wysokość 3.000 mm), bez przekraczania wytycznych określonych w przepisach o ruchu drogowym. Zestaw wyposażono w trap przejazdowy zamocowany na przyczepie, umożliwiający załadunek towaru w przestrzeni na podwoziu bez konieczności wypinania przyczepy. Jedną z ważniejszych cech wyróżniających zestaw w wersji standardowej jest jego certyfikat „Bezpieczne zabezpieczenie ładunku VDI 2700” zgodnie z wytycznymi normy DIN EN 12642 Code XL, wymaganym coraz częściej przy różnego rodzaju załadunkach oraz kontrolach w czasie transportu. Rama pomocnicza zabudowy jak i przyczepy oparta jest na konstrukcji z profili kapeluszowych, pomiędzy którymi zamocowana jest sklejka antypoślizgowa grubości 27 mm. W obrzeżu ramy, prócz standardowych tradycyjnych punktów mocowania ładunku, zastosowano system „Safety Lock” umożliwiający płynne - wielokrotne - zapięcia pasów mocujących ładunek wzdłuż całej długości platformy. Zabudowa zarówno samochodu jak i przyczepy posiada możliwość podnoszenia dachu o 300 mm podczas załadunku dzięki wbudowanym mechanizmom w słupach narożnych. – Jest to nasz autorski system oparty na układzie dźwigni i przekładni listwowych, który trwale i niezawodnie działają także w trudnych warunkach atmosferycznych – zapewnił P. Mertens. Drzwi zabudów, 4-skrzydłowe na samochodzie i przedniej ścianie przyczepy oraz 2-skrzydłowe na tyle przyczepy, wykonane zostały wg konstrukcji kompozytowej z wbudowanymi uszczelkami wysokiej jakości, zapewniającymi wzorową szczelność jednostki transportowej. Zabudowy posiadają w standardzie dwa słupki środkowe na stronę – wypinane i przesuwane w sposób lekki i płynny w obu kierunkach. Dodatkowo pomiędzy słupkami zamontowane są aluminiowe listwy stelaża. Rama pomocnicza zabudowy jak i przyczepy jest w całości zabezpieczona antykorozyjnie poprzez cynkowanie ogniowe natomiast elementy zabudowy takie jak słupy narożne, słupki środkowe, segmenty ściany przedniej po odpowiednim przygotowaniu poprzez śrutowanie poddawane są malowaniu kataforetycznemu, a następnie pokryte lakierem proszkowym.

W przypadku samochodów dostawczych „międzynarodówka” to najpopularniejsze określenie na skrzynię z plandeką oraz kabiną sypialną dachową lub zakabinową. W przypadku firmy D.A.C. jest to zabudowa z szerokim wachlarzem możliwości adaptacyjnych; burtofiranka, firanka, z jednej lub obu stron, opcja regulacji wysokości stelaża i plandeki, przesuwany dach, drzwi tylne lub klapa na windę załadunkową. Konstrukcja zapewnia szybki załadunek i rozładunek z każdej strony. Jak poinformowała Anna Długosz-Jach, dyrektor regionalny w firmie D.A.C., wykorzystywane do produkcji aluminium zapewnia najniższą możliwą masę. Skrzynia wyposażana jest m.in. w uchwyty do mocowania ładunku, oświetlenie wewnętrzne zabudowy. Skrzynki narzędziowe oraz zbiornik na wodę z kranikiem to drobiazgi, które ułatwiają pracę kierowcy; zapewnione jest miejsce, gdzie można bezpiecznie schować pasy transportowe. Firma ma również w ofercie spojlery dachowe w komplecie z owiewkami bocznymi.

Zazwyczaj pojazdy dostawcze do transportu międzynarodowego są produkowane w wersji skrzyniowej, ale są też chętni na takie z zabudową kontenerową. PONY Auto Polska proponuje kontener zespolony z szoferką z tylną leżanką. Zaprojektowana zabudowa może być alternatywą dla nadwozi z kabiną typu „backsleep” (w Pony Auto – kabina Space Master II). Ładowność pojazdu gotowego do jazdy sięga ok. 900 kg. Wymiary zabudowy to 4.850x2.120x2.070 mm, z czego 4.200 mm długości zabudowy stanowi część ładunkową, a 620 mm – część pasażerska. Obie części oddzielone są wzmacnianą ścianą grodziową. Ściany kontenera wykonane zostały z jednolitych paneli warstwowych pokrytych białym laminatem. Miejsce do spania w kontenerze znajdziemy w kabinie dachowej oraz na tylnej dolnej leżance. Szerokość dolnej leżanki wynosi 70 cm, a górnej – 110 cm. Dodatkowe wyposażenie części pasażerskiej stanowią: dwupunktowe oświetlenie LED, dwa schowki, gniazdka 12V + 2 x 5 V (USB) , siatki zabezpieczające, dwa boczne okna oraz wentylacja. Międzynarodowa wersja kontenera zawiera osłony rowerowe, skrzynkę narzędziową, zbiornik na wodę z dozownikiem mydła oraz ogrzewanie postojowe z cyfrowym zegarem sterującym. Zastosowano także własny system multipunktowego mocowania ładunku. System ten umożliwia przypinanie towarów pasami w dowolnym punkcie zabudowy. Ładowność 900 kg wyliczona została dla zabudowy zawierającej już te wszystkie elementy. Do zabudowy możliwe jest dodanie różnych opcji dodatkowych takich jak poduszki pneumatyczne, drzwi boczne, firana boczna zamiast ściany kontenera, otwierany bok kontenera czy listwa otworowa do mocowania ładunku. W części pasażerskiej można umieścić telewizor, a dolna leżanka może zostać zmieniona na 3-częściową dzieloną kanapę wraz z rozkładanym stolikiem. Przy takim rozwiązaniu otrzymujemy zaaranżowane miejsce do odpoczynku dziennego. W schowkach pod dzieloną leżanką umieścić można wtedy też lodówkę o pojemności 21 l. Jak nam powiedziała Dominika Szwej, z firmy Pony Auto Polska, możliwe jest też wykonanie drzwi przejściowych między kontenerem a kabiną kierowcy. Jak nam wyjaśnił Grzegorz Szwej, właściciel firmy Pony Auto Polska, taka zabudowa stwarza znacznie większe możliwości aranżacji wnętrza pojazdu i dowolnego dzielenia na część ładunkową i osobową. O ile w przypadku nadwozi plandekowych można zastosować tylko sypialnię na dachu szoferki lub zabudowę „backsleep”, która, mówiąc w skrócie, jest wydłużeniem szoferki o część sypialną i ma mniej więcej stałe gabaryty, to w nadwoziach sztywnych, kontenerowych można wykonać zabudowę jednolitą i wstawić ścianę grodziową w dowolnym miejscu. Wagowo i wymiarowo takie rozwiązanie jest korzystniejsze.

Jak dowiedzieliśmy się w firmie Gniotpol, coraz większym zainteresowaniem nabywców, także w transporcie długodystansowym, cieszą się zestawy BDF, projektowane z myślą o firmach kurierskich. Przykładowe uzbrojenie podwozia 6x2 ZW-BDF pod nadwozia kontenerowe C7450 i C7820 mm oraz wysokość odstawczą Ah=1.120 mm obejmuje m.in. ramę pośrednią, złożoną z trzech segmentów, ocynkowaną ogniowo i dolny sprzęg i belkę uchylną do przyczepy tandem. Podwójne rygle umożliwiają transport nadwozi BDF o długości 7.450 i 7.820 mm bez przerwy za kabiną Do tego oferowana jest przyczepa wymienna BDF – tandem typ PWT Medium Ah=1.120 mm. Pojazd osadzony na ramie ocynkowanej ogniowo wyposażany jest w osie tarczowe SAF (duża tarcza), pneumatykę WABCO, ogumienie 385/55 R 22.5” Conti. Inny przykład - uzbrojenie podwozia 6x2 ZW-BDF pod nadwozia C7450 i wysokość odstawczą Ah=1.320 mm. Tutaj rama pośrednia złożona jest z czterech segmentów, ocynkowana ogniowo. Do tego górny sprzęg i belka tylna stała po stronie podwozia (wariant dla przyczepy z obrotnicą) lub dolny sprzęg i belka uchylna do przyczepy tandem. Przyczepa wymienna BDF – tandem typ PWT HIGH Ah=1.320 mm, oczywiście na ramie ocynkowanej ogniowo, z wyposażeniem takim jak wspomniana powyżej przyczepa PWT Medium. Kolejnym wariantem jest uzbrojenie podwozia 6x2 ZW-BDF+ HVC pod nadwozia C7450 i C7820 mm oraz wysokość odstawczą Ah=1.120 mm i Ah=1.320 mm, umożliwiające drugi poziom jazdy. Rama pośrednia złożona jest z czterech segmentów, ocynkowana ogniowo. W komplecie - dolny sprzęg i belka uchylna do przyczepy tandem. W zespole - przyczepa wymienna BDF – tandem typ PWT Medium + HVC (Ah=1.120 mm i 1.320 mm), wyposażona jak powyższe.