W dniu 15 lutego br. Sąd Najwyższy podjął uchwałę (III CZP 84/18), że odpowiedzialność ubezpieczyciela OC posiadacza pojazdu mechanicznego obejmuje także celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego w okresie przedłużającej się naprawy, chyba że są one następstwem okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi poszkodowany lub osoba trzecia. Z uchwały wynika, że co do zasady ubezpieczyciel powinien zapłacić poszkodowanemu za wynajem pojazdu zastępczego w przypadku, gdy szkoda naprawiana jest z OC sprawcy. Jeżeli jednak naprawa przedłuża się z przyczyn leżących po stronie samego poszkodowanego lub osoby trzeciej, to towarzystwo ubezpieczeń nie musi płacić za wynajem pojazdu zastępczego za okres przedłużającej się naprawy. Sąd Najwyższy podkreślił, że w tym przypadku musi być rozsądny kompromis między interesem ubezpieczyciela a interesem ochronnym ubezpieczonego, który powinien współpracować przy likwidacji szkody.

Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który chciał wiedzieć: „Czy normalnym następstwem zdarzenia objętego zakresem odpowiedzialności ubezpieczyciela OC sprawcy szkody komunikacyjnej są wydatki na najem pojazdu zastępczego, w okresie przedłużającej się naprawy, powstałe na skutek działania podmiotu trzeciego, zewnętrznego wobec sprawcy szkody oraz poszkodowanego?”

Naprawa samochodu była wykonana niejako w dwóch etapach i trwała dwa miesiące. Drugi etap naprawy wydłużył się z powodu oczekiwania na części, które zamawiał warsztat. Długie oczekiwanie na części w tym przypadku było spowodowane przez firmę, która miała je dostarczyć.

Sąd Najwyższy stwierdził, że związek przyczynowy pomiędzy szkodą komunikacyjną a okresem przedłużającej się naprawy jest obiektywny, bo gdyby nie było kolizji, to samochód poszkodowanego nie trafiłby do warsztatu, i nie dotknęłaby go sytuacja przedłużającej się naprawy. Drugą kwestią jest jednak ustalenie, czy ten związek jest normalny, adekwatny. Sąd Najwyższy wskazał, że w przedłużającej się naprawie nie ma nic nienormalnego, nietypowego. Powstaje natomiast pytanie, kiedy ten związek przyczynowy będzie się przerywał. Bo sam fakt, że on istnieje, nie oznacza, że ubezpieczyciel będzie każdorazowo odpowiadał za działania osoby trzeciej lub poszkodowanego. Na ubezpieczyciela nie mogą być przerzucane skutki zaniedbań poszkodowanego, czy też osób trzecich. Sąd Najwyższy uznał, że decydujące będzie ustalenie czy mamy do czynienia z celowymi i ekonomicznie uzasadnionymi wydatkami. Ubezpieczyciel nie może odpowiadać za przedłużającą się naprawę, jeżeli można przypisać za ten określony stan rzeczy odpowiedzialność cywilną lub karną, czy to poszkodowanemu, czy też osobie trzeciej. Jeżeli zaś przyczyna jest obiektywna, to w takiej sytuacji poszkodowany nie może ponosić odpowiedzialności.

Uchwała SN oznacza, że towarzystwo ubezpieczeń co do zasady jest zobowiązane pokryć koszty wynajmu samochodu zastępczego. Również wtedy, gdy naprawa przedłuża się z przyczyn obiektywnych. Jeżeli jednak naprawa przedłuża się z przyczyn leżących po stronie samego poszkodowanego lub innego podmiotu, np. warsztatu lub dostawcy części, to ubezpieczyciel nie zapłaci za ten przedłużający się okres wynajmu samochodu zastępczego. Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowany powinien współpracować przy likwidacji szkody. Tym samym to poszkodowany, a nie ubezpieczyciel poniesie negatywne konsekwencje opieszałości warsztatu lub dostawcy części. Należy jednak pamiętać, że w takich sytuacjach to ubezpieczyciel będzie obowiązany wykazać, że naprawa przedłużała się z przyczyn leżących po stronie poszkodowanego lub innego podmiotu (np. warsztatu lub dostawcy części). Uchwała SN z 15 lutego 2019 r., III CZP 84/18. Dawid Korczyński Adwokat