Specustawa ma ułatwić zatrudnianie Ukraińców

Fot. ZMPD

Rada Ministrów przyjęła 8 marca 2022 r. projekt specustawy dotyczącej uchodźców z Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Znalazł się w niej zapis gwarantujący Ukraińcom legalnie przekraczającym granicę z Polską, dostęp do rynku pracy.
Osoby te będą mogły przebywać w naszym kraju legalnie przez 18 miesięcy i podejmować pracę. Następnie ten okres będzie mógł zostać wydłużony o kolejne 18 miesięcy, jeśli sytuacja będzie tego wymagała.
Jeszcze w tym tygodniu w ekspresowym trybie specustawą zająć się ma Sejm.

Projekt zakłada, że pobyt każdego obywatela Ukrainy, który po 24 lutego br. wjechał legalnie do Polski i chce w niej pozostać, będzie legalny przez okres 18 miesięcy licząc od tej daty. W trakcie pobytu zostanie im przyznany numer PESEL, utworzony też zostanie automatycznie profil zaufany wraz z numerem telefonu komórkowego uchodźcy. Najważniejsze dane identyfikacyjne takiej osoby mają być wprowadzone do publicznej aplikacji mobilnej mObywatel.
Wojewoda może zapewnić zakwaterowanie, wyżywienie czy transport do miejsc zakwaterowania. Inne jednostki władzy publicznej, takie jak samorządy, mogą go w tym wspomagać. Samorządy będą mogły też zapewnić pomoc Ukraińcom z własnej inicjatywy i w zakresie posiadanych środków.
Wojewoda lub samorząd mogą zlecić realizację tych zadań organizacjom pozarządowym z pominięciem konkursu ofert. Podobnie jak w przypadku ustawy covidowej, wojewodowie będą mogli wydawać polecenia innym organom administracji na swoim terenie - zarówno rządowej, jak i samorządowej.

Specustawa ma ułatwić zatrudnianie Ukraińców. W przypadku zatrudnienia legalnie przebywającej w naszym kraju osoby wystarczy, że pracodawca powiadomi w ciągu siedmiu dni właściwy urząd pracy. Minister pracy może określić, w drodze rozporządzenia, liczbę obywateli Ukrainy, których pracodawca może zatrudnić. Liczba ta ma być ustalona w stosunku do liczby wszystkich osób, którym ten podmiot powierza wykonywanie pracy, kierując się względami bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, ochroną lokalnych rynków pracy oraz zasadą komplementarności zatrudnienia cudzoziemców w stosunku do obywateli polskich. Ukraińcy, których pobyt w Polsce zostanie zalegalizowany na mocy przygotowywanej ustawy lub ustawy o cudzoziemcach, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w naszym kraju, na takich samych zasadach jak obywatele polscy - pod warunkiem uzyskania przez taką osobę numeru PESEL. Obywatel Ukrainy będzie mógł otrzymać zezwolenie na pobyt czasowy - na tej podstawie będzie uprawniony do wykonywania pracy w Polsce bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.

Specustawa przewiduje też świadczenia pieniężne dla osób czy podmiotów, które zdecydowały się przyjąć ukraińskich uchodźców pod swoje dachy. Do tego konieczna będzie umowa zawarta z gminą na okres 60 dni. Okres ten będzie mógł być przedłużony w szczególnych przypadkach. Rząd określi w rozporządzeniu maksymalną wysokość świadczenia oraz warunki jego przyznawania (premier Morawiecki mówił o kwocie 40 zł dziennie na uchodźcę). W projekcie mowa jest także o jednorazowym świadczeniu pieniężnym w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonym na utrzymanie, a więc na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Wniosek o jego wypłatę składać się będzie w ośrodku pomocy społecznej.
Rząd zamierza powołać nowy, specjalny Fundusz Pomocy w Banku Gospodarstwa Krajowego w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy, dotkniętym konfliktem zbrojnym. Wypłaty z funduszu będą realizowane na podstawie dyspozycji składanej w BGK przez premiera (lub upoważnionego przez niego ministra). Na początek ma on dysponować kwotą 8 mld zł. Środki zaplanowane w tegorocznym budżecie mogą być przeznaczone na realizację zadań związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy lub kosztów obsługi długu.
Ukraińskim uchodźcom przysługiwać ma prawo do świadczeń rodzinnych, wychowawczych, świadczenia „dobry start" czy rodzinnego kapitału opiekuńczego (jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium RP). Aby zaopiekować się dziećmi do lat trzech, gmina będzie mogła utworzyć żłobek lub klub dziecięcy w lokalu na uproszczonych zasadach, tj. bez spełnienia niektórych warunków określonych w ustawie z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Minister sprawiedliwości, w drodze zarządzenia, określi też zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich, które zostaną użyczone władzom samorządowym na potrzeby pomocy obywatelom Ukrainy jako tymczasowe miejsca zakwaterowania.
Według premiera w Polsce na razie nie ma konieczności tworzenia wielkich obozów dla uchodźców.