Aby nie dać się „oskubać” fiskusowi, wiele firm transportowych czeka konieczność zmiany formy prawnej

Fot. ZM

Ten rok nie jest łatwy dla branży transportowej: podwyżki cen paliw, zmiany zasad wynagradzania kierowców oraz Polski Ład – chaotyczna i nieprzemyślana rewolucja podatkowa zafundowana przez rządzących – dają się firmom we znaki. Dodatkowo, rok temu podniesiono opodatkowanie spółek komandytowych - często wybieranych przez rodzinne firmy zajmujące się transportem. W tak zmiennych i niesprzyjających warunkach właściciele i menadżerowie muszą stale poszukiwać optymalnej formy prawnej dla biznesu. Aby nie dać się „oskubać” fiskusowi, wiele firm czeka konieczność zmiany formy prawnej.
Spróbujemy przedstawić, jakie się możliwości: mądrze przeprowadzone zmiany w strukturze firmy transportowej mogą w perspektywie przynieść pozytywne efekty i zneutralizować negatywne skutki będące konsekwencją wprowadzonych zmian podatkowych.
Na wstępie zaznaczyć trzeba, że wprowadzone 1 stycznia 2022 roku zmiany, najprawdopodobniej ulegną kolejnej modyfikacji z początkiem lipca 2022 r. Procedowany jest bowiem kolejny pakiet „zmian do zmian” wprowadzonych Polskim Ładem. Pokrótce omówimy najważniejsze z obowiązujących przepisów – wskazując jakie są możliwe rozwiązania i korzyści do uzyskania.
Jedną z kluczowych zmian wprowadzonych przez Polski Ład było zlikwidowanie możliwości odliczenia od podatku składki zdrowotnej. Jednocześnie zwiększono kwotę wolną, podwyższono drugi próg podatkowy, a także prowadzono ulgę dla klasy średniej. Niezależnie od oceny i celowości wprowadzonych rozwiązań, należy sprawdzić i ocenić w jakim stopniu wpłynęły one na opodatkowanie działalności wprowadzonej w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Skala podatkowa

Zasadniczo można przyjąć, że ta forma opodatkowania staje się atrakcyjna przy względnie niewysokich przychodach, ewentualnie dla podatników ponoszących wysokie koszty uzyskania przychodów.
Składka zdrowotna przy zasadach ogólnych w przypadku skali podatkowej wynosi obecnie 9% dochodów, ale nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie. Kwota składki zdrowotnej nie może obniżyć podatku, nie można jej także od niego odliczyć, choć planowane są w tym zakresie pewne modyfikacje. W konsekwencji im wyższy dochód uzyskuje podatnik, tym wyższą składkę zdrowotną będzie musiał zapłacić. Podstawowa stawka podatku w przypadku skali podatkowej wynosi 17% dochodów, ale po przekroczeniu progu od nadwyżki trzeba zapłacić 32%. Drugi próg podatkowy został podniesiony z 85 528 zł do 120 000 zł.
Na zasadach ogólnych podatnik może skorzystać z wyższej kwoty wolnej od podatku, która wynosi 30 000 zł, a także ulgi dla klasy średniej, o ile przedsiębiorca zmieści się w rocznych limitach.

Podatek liniowy

W przypadku tej formy opodatkowania działalności transportowej składka zdrowotna wynosi 4,9% dochodów (ale nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie). Jej wysokość jest zatem niższa niż na zasadach ogólnych. Podatek to natomiast 19% dochodów. Podkreślić należy jednak, że dla tej formy opodatkowania nie obowiązuje drugi próg podatkowy. Jeśli chodzi o podobieństwa względem skali podatkowej to także w przypadku podatku liniowego po przekroczeniu 1 mln zł dochodu podatnik będzie musiał zapłacić daninę solidarnościową. W przeciwieństwie natomiast do skali podatkowej, podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym nie skorzystają z ulgi dla klasy średniej ani kwoty wolnej od podatku.
Ten sposób opodatkowania może okazać się dobrym rozwiązaniem dla tych podatników, którzy przy wysokich przychodach osiągają jednocześnie wysokie koszty wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej.

Ryczałt

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi formę opodatkowania zakładającą uproszczenie rozliczeń oraz formalności podatkowych. Podstawa opodatkowania to przychód. Podatnik nie rozliczy zatem kosztów uzyskania przychodu. Wybór tej formy opodatkowania pozwala skorzystać niższych stawek podatkowych. Jednocześnie podatnik nie ma możliwości korzystania z ulg, kwoty wolnej od podatku, a także wspólnego rozliczania z małżonkiem.
Warto podkreślić, że dla pewnych grup zawodowych wprowadzono jednocześnie niższe stawki podatkowe. W przypadku ryczałtu, stawki zależą od rodzaju działalności, z której osiągane są przychody. Co warte podkreślenia, preferencyjna stawka pojawia się dla branży transportowej. Stawki te przykładowo wynoszą:
- 8,5% przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z zastrzeżeniem pkt 1-4 oraz 6-8;
- 5,5% przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton.
Składka zdrowotna przy ryczałcie może okazać się niższa niż przy innych formach opodatkowania. Ostatecznie przyjęto, że w 2022 r. wyniesie ona, w zależności od przychodów danego przedsiębiorcy: 335,94 zł miesięcznie (przychody roczne do 60 tys. zł), 559,89 zł miesięcznie (przychody roczne 60 tys.-300 tys. zł) lub maksymalnie 1007,81 zł miesięcznie (przychody roczne ponad 300 tys. zł).
Często jednak jednoosobowa działalność gospodarcza nie stanowi najlepszego rozwiązania dla przedsiębiorców, w tym dla przedstawicieli branży transportowej. Ta forma prowadzenia działalności gospodarczej to nie tylko problemy wynikające z wysokiego opodatkowania, określenia składki zdrowotnej, ale przede wszystkim to problemy natury prawnej. Jednoosobowa działalność gospodarcza niesie za sobą ryzyko utrudnionej sukcesji działalności gospodarczej. Znacząca zwiększa ryzyko ponoszenia odpowiedzialności majątkowej za niepowodzenia wynikające z prowadzonej działalności. Taka działalność nie stanowi tarczy ochronnej na wypadek zdarzeń losowych, które jakie mogą dotknąć przedsiębiorcę i jego rodzinę. Warto zatem zastanowić się nad alternatywnymi modelami prowadzenia działalności.
***
Inne zmiany Polski Ład wprowadził w przypadku firm, które są spółkami. Tu także, część obciążeń podatkowych została zwiększona, ale pojawiły się także nowe możliwości na obniżenie płaconych podatków.

Spółka komandytowa

Przez lata bardzo popularna forma prowadzenia działalności gospodarczej – wiele firm transportowych to właśnie spółki komandytowe. W spółce występują dwa rodzaje wspólników: komandytariusz i komplementariusz, w którego roli występowała zwykle dotychczas sp. z o.o. Wobec wierzycieli za zobowiązania spółki bez ograniczenia odpowiada jedynie komplementariusz. Odpowiedzialność komandytariusza ograniczona jest do wskazanej w umowie spółki wysokości sumy komandytowej.
Komandytariusz wolny jest od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki, co w praktyce oznacza, że jeżeli wkład ten odpowiada co najmniej wysokości sumy komandytowej, wówczas wspólnik ten nie odpowiada za zobowiązania spółki. Podział wspólników spółki komandytowej na tych zajmujących się prowadzeniem spraw spółki (komplementariuszy) oraz tych, którzy nie mają tego obowiązku (komandytariuszy), przybliża je do spółki kapitałowej.

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową łączącą w sobie cechy dwóch spółek – komandytowej i akcyjnej. Komplementariusz zarządza przedsiębiorstwem oraz reprezentuje spółkę na zewnątrz, co wiąże się z nieograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania. Wspólnikiem pasywnym jest akcjonariusz, który nie uczestniczy w prowadzeniu jej spraw.

Spółka jako podatnik

Zarówno sp. z o.o., sp. k. jak również SKA to podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych.
Spółka jako podatnik CIT płaci podatek dochodowy według stawki:
1) 19 % podstawy opodatkowania;
bądź
2) 9 % podstawy opodatkowania od przychodów innych niż z zysków kapitałowych – przy limicie rocznych przychodów nieprzekraczających kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro, oraz w pierwszym roku podatkowym w przypadku spółek rozpoczynających działalność.
Różnice w zakresie opodatkowania spółki komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej ujawniają się głównie na poziomie wspólników, których pozycja jako podatników podatku dochodowego jest odmienna w zależności od typu spółki. Inaczej bowiem wygląda opodatkowanie komplementariuszy w stosunku do komandytariuszy oraz akcjonariuszy tych spółek. Do końca 2020 r. różnice pomiędzy wspólnikami spółki komandytowej polegały głównie na zasadach ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Od 1 stycznia 2021 r. różnice pojawiły się także na gruncie opodatkowania podatkiem dochodowym.
Opodatkowanie komplementariusza spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej jest uregulowane w sposób tożsamy. Różnice występują jeśli chodzi o opodatkowanie akcjonariusza i komandytariusza.
Przychód uzyskiwany przez komplementariusza, zarówno spółki komandytowej, jak i spółki komandytowo- akcyjnej, z tytułu udziału w zysku tej spółki, stanowi przychód z udziału w zyskach osób prawnych, opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 19%. Podatek podlega pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki za dany rok podatkowy. W takim przypadku, jeżeli sp. k. lub SKA odprowadziła od osiągniętego zysku CIT w wysokości 19%, komplementariusz efektywnie nie zapłaci już podatku w momencie wypłaty zysku. Jeżeli spółka skorzysta natomiast z preferencyjnej stawki podatkowej w wysokości 9%, wspólnik dopłaci różnicę.
Komandytariuszowi przy spełnieniu określonych w ustawie warunków przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego kwoty stanowiącej 50% przychodów uzyskanych przez niego z tytułu udziału w zyskach w spółce komandytowej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie więcej jednak niż 60 000 zł w roku podatkowym odrębnie z tytułu udziału w zyskach w każdej takiej spółce komandytowej, w której podatnik jest komandytariuszem.

Przychody wspólników a sprawa „daniny solidarnościowej”

Przychody wspólnika spółki komandytowej z tytułu udziału w zysku tej spółki nie stanowią przychodu ze źródła „pozarolnicza działalność gospodarcza”, ale przychód z kapitałów pieniężnych. Powoduje to, że nie są one uwzględniane przy ustaleniu podstawy obliczania „daniny solidarnościowej”. Wybór formy prowadzenia działalności w formie sp.k. czy SKA staje się, przy pewnym progu przychodów (dochodów) o wiele lepszym rozwiązaniem niż jednoosobowa działalność gospodarcza.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

W przypadku tej formy prowadzenia działalności dochodzi do rozgraniczenia odpowiedzialności wspólników od odpowiedzialności spółki. Wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Wierzyciel może w związki z tym przeprowadzić egzekucję z majątku sp. z o.o., ale już nie z majątku jej wspólnika.
Dochody uzyskiwane przez spółkę z o.o. podlegają opodatkowaniu na poziomie spółki oraz na poziomie wspólników. Dla opodatkowania po stronie wspólnika ważny jest moment wypłaty dywidendy ze spółki. Wspólnik będący podatnikiem PIT rozpoznaje wówczas przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych opodatkowany zryczałtowanym podatkiem według stawki 19%. W przypadku wspólnika sp. z o.o., który jest podatnikiem CIT, stawka ta także wyniesie co do zasady 19%.

Estoński CIT

Polski Ład wprowadził także znaczące zmiany w tzw. Estońskim CIT. Wcześniej z tej formy opodatkowania skorzystać mogły nieliczne polskie przedsiębiorstwa. Teraz, po zmianach, „Estoński CIT” staje się szansą na znaczne obniżenie kwot podatków wpłaconych fiskusowi. Upraszczając, „Estoński CIT” to mechanizm, który umożliwia przeniesienie momentu zapłaty podatku do czasu wypłaty zysku. W istocie, tak długo jak przedsiębiorca nie zadecyduje o wypłacie zysku ze spółki, tak długo nie zapłaci podatku. Decyzja o wypłacie zysku spowoduje zapłatę podatku na uproszczonych zasadach i w stosunkowo korzystnej wysokości. Efektywna stawka opodatkowania (estoński CIT + PIT) wyniesie:
- 20 proc. w przypadku spółek będących małym podatnikiem lub podatnikiem rozpoczynającym działalność gospodarczą, albo
- 25 proc. w przypadku pozostałych spółek.
Która forma prowadzenia działalności gospodarczej jest najlepsza dla branży transportowej? Czy warto skorzystać z Estońskiego CIT?
Nie znajdziemy jednej odpowiedzi na pytanie, czy istnieje uniwersalna najlepsza forma prowadzenia działalności w branży transportowej. Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, doradca podatkowi musi najpierw dokładnie przeanalizować potrzeby i plany rozwoju przedsiębiorcy, a także sytuację majątkową i osobistą. Analizę tę należy uzupełnić o analizę prawną i podatkową planowanych zmian. Wielu klientów Mariański Group skorzystało na wyborze Estońskiego CIT.
Jeśli określimy poziom akceptowalnych obciążeń podatkowych i skonfrontujmy to z zamierzeniami właścicieli biznesu otrzymamy wynik, który wskaże jaka forma prawna będzie w danym przypadku najkorzystniejsza. W celu osiągnięcia celu poprzez dokonanie zmiany formy prawnej właściwe może okazać się przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej czy utworzenie spółki prawa handlowego. Należy mieć na uwadze, że przepisy podatkowe cały czas ewoluują, a zmiany jakie przyniósł początek 2022 roku, będą miały swoją kontynuację w wakacje.

Polski Ład 2.0 – czyli co jeszcze może zmienić się w tym roku

Po rewolucji podatkowej z jaką przyszło się zmierzyć w pierwszych miesiącach 2022 roku, od lipca planuje się wejście w życie kolejnych zmian. Pakiet zmian został przyjęty przez Sejm i obecnie znajduje się w trakcie prac senackich. W związku z procedowanymi przepisami stawka podatkowa na skali podatkowej ma zostać zmniejszona z 17% do 12% dla pierwszego progu podatkowego. Warto zaznaczyć, że część podatników zyska możliwość zmiany formy opodatkowania. Zmiany mają objąć ponadto możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne do określonego limitu.
Podatnicy, którzy aktualnie rozliczają się na zasadach ryczałtowych mają zyskać możliwość zmiany opodatkowania pomiędzy 1 lipca a 22 sierpnia, np. z ryczałtu na skalę podatkową. Warto zatem śledzić dalsze losy prac nad przepisami, bowiem precedensowa możliwość zmiany formy opodatkowania w trakcie roku być może będzie mogła choć w minimalnym stopniu złagodzić skutki Polskiego Ładu.
Autorzy:
Anita Pardej – radca prawny w Mariański Group
Prof. Adam Mariański – doradca podatkowy, partner zarządzający w Mariański Group

Anita Pardej

Fot. Mariański Group

Prof. Adam Mariański

Fot. Mariański Group

Mariański Group gwarantuje kompleksowe wsparcie i obsługę przez zespół doświadczonych adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych i biznesowych, dla których priorytetem jest bezpieczeństwo prawne klientów.
Liderem Mariański Group jest prof. Adam Mariański, doradca podatkowy i adwokat, doradca wielu firm rodzinnych, ekspert BCC ds. sukcesji biznesu i restrukturyzacji, który opiniuje wszystkie projekty i nadzoruje pracę ekspertów w biurach w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu i Częstochowie.