Fundacja Vinci Autoroutes opublikowała pierwsze wyniki bezprecedensowego badania dotyczącego stylu jazdy i zdrowia kierowców ciężarówek. Na kilku parkingach przesłuchano 515 kierowców, którzy zdają sobie sprawę, że są narażeni na ryzyko wypadku z powodu trudności z koncentracją, którą odczuwają podczas długich podróży oraz z powodu zmęczenia powodującego senność.
Z 515 kierowcami 17 różnych narodowości przeprowadzono wywiady na kilku obszarach autostradowych we Francji w ramach ankiety terenowej prowadzonej wspólnie przez Patricię Delhomme, dyrektor ds. badań w Laboratorium Psychologii Stosowanej i Ergonomii na Uniwersytecie Gustave'a Eiffla oraz przez Loïc Josseran, profesor zdrowia publicznego na Uniwersytecie w Wersalu Saint-Quentin-en-Yvelines oraz w szpitalu Raymond Poincaré w Garches (AP-HP).
Celem badaczy i Fundacji jest lepsze zrozumienie zachowań kierowców pojazdów ciężarowych, aby lepiej ukierunkować adresowane do nich komunikaty profilaktyczne, zarówno dotyczące ich bezpieczeństwa, jak i innych użytkowników, a także ich zdrowia.

Ankietowani kierowcy ciężarówek są zadowoleni ze swojego życia zawodowego. Twierdzą, że praca daje im poczucie wolności. Cenią sobie niezależny charakter swojego fachu. Wśród głównych ograniczeń swojej działalności wymieniają:
- korki (3,9 w skali od 1 do 9);
- odległość od rodziny (średnio 3,3, ale 2,9 dla Europy Zachodniej, 3,9 dla Europy Południowej i 4,1 dla Europy Wschodniej);
- czas oczekiwania podczas załadunku i rozładunku (3,1);
- nieprzewidywalność długości wyjazdów (3,0).
Chcąc poprawić swój komfort i higienę życia podczas przerw, chcieliby większej dostępności usług na terenach odpoczynku oraz oczekują lepszego zabezpieczenia przewożonych towarów przed kradzieżą, których ryzyko uważają za wysokie.
Ze średnim doświadczeniem w prowadzeniu pojazdów ciężarowych wynoszącym 22 lata, ankietowani kierowcy wykazują duże zaufanie do swoich umiejętności prowadzenia pojazdu. Dlatego przyznają sobie średnio, w skali od 1 do 5, ocenę większą niż 4:
- manewry na parkingach lub na nabrzeżu (4,5);
- zjazdy (4,4);
- przewidywanie i radzenie sobie z zagrożeniami drogowymi;
zachowanie bezpiecznej odległości.

Według raportu z 2019 r. opublikowanego przez francuską Dyrekcję Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego MSW, odpowiedzialność za wypadki śmiertelne z udziałem pojazdów ciężarowych i lekkich spada w 37% na kierowców pojazdów ciężarowych i 68% na innych kierowców.
Najczęściej wymienianą sytuacją ryzyka jest wjeżdżanie mniejszym autem między dwie kolejne ciężarówki (62%), zarzucanie pojazdu (54%), wyprzedzanie, a następnie zmniejszona prędkość przed pojazdem ciężarowym (41%) i nagłe hamowanie przed ciężkim pojazdem (39%).

Kierowcy ciężarówek często korzystają z urządzeń łączności, co staje się źródłem rozproszenia:
- 83% dzwoni podczas jazdy, korzystając z systemu Bluetooth (60% często i bardzo często);
- 67% programuje GPS lub stroi radio podczas jazdy (w tym 16% często lub bardzo często);
- 27% wysyła SMS-y lub surfuje po Internecie (w tym 4% często lub bardzo często);
- 26% dzwoni bez zestawu głośnomówiącego (w tym 2% często lub bardzo często).

Oznaką braku czujności jest fakt, że prawie jeden na dwóch kierowców ciężarówek (49%) stwierdził, że w roku poprzedzającym badanie jechał po wyboistych liniach przy krawędzi pasa. Tłumaczą to opuszczanie toru jazdy przede wszystkim nieuwagą związaną z korzystaniem z telefonu lub GPS (45%), ale także sennością (29%) . Co więcej, 82% ocenia, że wibracje pomogły im powrócić do normalnej trajektorii, a 49% uważa, że ich obudziły.

Trudności w koncentracji lub „wędrówki umysłu” są powszechnie uznawane za przyczyny wypadków lub sytuacji bliskich wypadkom. 22% kierowców samochodów ciężarowych, którzy mieli wypadek w roku poprzedzającym badanie, tłumaczy to brakiem koncentracji (a 16% tych, którzy mieli wypadek w ciągu trzech lat poprzedzających badanie).
Zmęczenie wymienia 17% kierowców, którzy mieli wypadek (10% tych, którzy mieli wypadek w ciągu 3 lat).
Rozproszenie uwagi związane z robieniem czegoś innego niż prowadzenie pojazdu jest wymieniane przez 9% kierowców, którym groziło wypadek (5% tych, którzy mieli wypadek w ciągu 3 lat).
Senność: 7% kierowców, którzy prawie mieli wypadek w ciągu roku (i 4% tych, którzy mieli wypadek w ciągu 3 lat).
Ogólnie rzecz biorąc, badanie pokazuje, że kierowcy z deficytem uwagi faktycznie mieli więcej wypadków (2,5/6 vs 2,3/6 dla kierowców, którzy nie odczuwają braku koncentracji). To samo dotyczy kierowców najbardziej narażonych na zasypianie (2,2/4 vs 2,0/4 w przypadku kierowców, którzy nie są zagrożeni zasypianiem).

Samochody ciężarowe stanowią 14% ruchu na autostradach, ale biorą udział w więcej niż 1 na 2 wypadki, z udziałem służby autostradowej. Częściowo sytuację tę tłumaczy fakt, że poruszają się po prawej stronie jezdni, gdzie częściej zatrzymują się pojazdy interwencyjne.
Kierowcy ciężarówek zdają sobie sprawę z okoliczności, które mogą doprowadzić do wypadku. Dla nich duże ryzyko pojawia się, gdy są wyprzedzeni przez inny ciężki pojazd, a oni chcą ominąć np. stojący pojazd służby autostradowej albo jadą za inną ciężarówką i do ostatniej chwili nie widzą zbliżającej się przeszkody. W takich sytuacjach na pewno duże znaczenie ma wcześniejsze sygnalizowanie zamiaru ominięcia przez pojazd wiodący.

– Specyficzny charakter pracy kierowcy pojazdu ciężkiego, który wymaga codziennej obecności na drogach, daje mu ogromne doświadczenie w prowadzeniu pojazdu – podsumowuje Bernadette Moreau, delegatka generalna Fundacji Vinci Autoroutes. Nie chroni to jednak przed ryzykownymi zachowaniami, zwłaszcza związanymi z używaniem urządzeń, które rozpraszają, wahaniami koncentracji czy sennością. Konieczne są działania uświadamiające na obszarach postojów lub za pośrednictwem sieci społecznościowych.
– Wśród rekomendacji, które można sformułować na podstawie wniosków wyciągniętych z tego badania, jest opracowanie działań prewencyjnych, a nawet szkoleń dla innych użytkowników dróg, aby uświadomić im specyficzne problemy, z jakimi borykają się kierowcy ciężarówek. np. martwe punkty), włączenie do wszystkich oferowanych im usług różnorodności językowej, czy instalowanie w pobliżu zarezerwowanych dla nich parkingów urządzeń umożliwiających ćwiczenia fizyczne – ocenia Patricia Delhomme, dyrektor ds. badań w Laboratorium Psychologii Stosowanej i Ergonomii na Uniwersytecie Gustave'a Eiffla.
W tym celu Fundacja Vinci Autoroutes we współpracy z Fundacją Carcept Prev zorganizowała kampanię informacyjną w trzech obszarach postojów sieci Vinci. Kierowcy ciężarówek zostali zaproszeni do udziału w kilku warsztatach prowadzonych przez specjalistów od snu, dietetyków, sofrologów (technika relaksacyjna), trenerów sportowych i ambasadorów obu fundacji, aby poinformować ich o zagrożeniach i udzielić praktycznych porad, jak lepiej im zapobiegać.